Kalp hastalıkları hâlâ en büyük ölüm nedeni
Kalp ve damar hastalıkları, dünyada ve Türkiye’de ölüm nedenleri arasında ilk sırada yer almaya devam ediyor. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre 2022 yılında 19,8 milyon insan bu hastalıklar nedeniyle yaşamını yitirdi. Modern tedavi yöntemleri ve teknolojik ilerlemelere rağmen, nüfus artışı ve yaşlanma etkisiyle toplam ölümlerde azalma değil, artış yaşanıyor.
Medicana Sağlık Grubu Kalp ve Damar Cerrahisi Bölümü’nden Prof. Dr. Harun Arbatlı, “Yaşa göre standardize edilmiş ölüm oranlarında düşüş umut verici. Ancak mutlak sayıların artması, kalp sağlığı konusunda hâlâ alınacak uzun bir yol olduğunu gösteriyor” diyerek özellikle gençlerdeki ani kalp ölümlerine dikkat çekti.
Gençlerde ani ölümün nedenleri
Prof. Dr. Arbatlı, genç yaşta görülen ani ölümlerin çoğunlukla kalp rahatsızlıklarına bağlı olduğunu belirtti. Doğuştan veya kalıtsal kalp kası hastalıkları, koroner arter anomalileri, iletim sistemi bozuklukları (kanalopati), nadir görülen miyokardit vakaları bu nedenlerin başında geliyor.
İtalya’da sporcular üzerinde yapılan tarama programlarının ani ölüm riskini yüzde 89 oranında azalttığını hatırlatan Arbatlı, “Ülkemizde de sporcularda öykü, muayene ve EKG temelli taramaların yaygınlaştırılması büyük önem taşıyor” dedi.
Gençleri tehdit eden görünmez riskler
Kalp sağlığını tehlikeye atan faktörlerin her zaman belirgin olmadığını ifade eden Prof. Dr. Arbatlı, “Sağlıklı yaşam biçimi sürdüren, düzenli spor yapan kişilerde bile gizli riskler zamanla ciddi sonuçlara yol açabiliyor” uyarısında bulundu. Özellikle gençlerin farkında olması gereken riskleri şöyle sıraladı:
-
Yüksek kolesterol (LDL 190 mg/dL ve üzeri): Ailesel hiperkolesterolemi riski, erken damar sertliği.
-
Sigara: Gençlerde kalp krizini 3 ila 6 kat artırıyor.
-
Stres ve Takotsubo sendromu: Yoğun stres kalpte ciddi hasar yaratabiliyor.
-
Doğum kontrol hapları: Sigara ile birlikte kullanıldığında tromboz riskini yükseltiyor.
-
Uyarıcı maddeler (kokain, amfetaminler): Ani kalp krizi riskini 24 kat artırabiliyor.
Kalp sağlığı için öneriler
Prof. Dr. Harun Arbatlı, gençlerde kalp krizini önlemek için erken önlemlerin kritik olduğunu belirterek şu adımları önerdi:
-
Aile öyküsü olan gençlerde hedefli kardiyolojik değerlendirme yapılmalı.
-
Sporcularda öykü, muayene ve EKG taramaları rutin hale getirilmeli.
-
LDL yüksekliği saptanan gençlerde erken statin tedavisi düşünülmeli.
-
Sigara kullanımına karşı daha güçlü bir mücadele verilmeli.
-
Toplum genelinde CPR (temel yaşam desteği) ve AED (otomatize defibrilatör) eğitimleri yaygınlaştırılmalı.
“Kalp sağlığında önemli ilerlemeler kaydediyoruz. Ancak istatistikler bize tek başına yetmiyor” diyen Arbatlı, sözlerini şu şekilde tamamladı:
“Gerçek farkı yaratacak olan; erken tarama, risk faktörlerinin agresif yönetimi ve toplumun bilinçlenmesidir. Bugün atılacak adımlar, yarının hayatlarını kurtaracak.”
