Dünyanın en önemli petrol geçiş noktası olan Hürmüz Boğazı gibi jeopolitik olarak hassas geçitlerde yaşanacak muhtemel kapanmaların, yalnızca bölgeyi değil, tüm dünyayı etkileyebilecek yer olması nedeniyle dünya gündemini yakından takip eden vatandaşlar tarafından sorgulanmaya başladı. Hürmüz Boğazı neden önemli? Hürmüz Boğazı kapanırsa ne olur?
HÜRMÜZ BOĞAZI NEREDE?
İsrail'in 13 Haziran'da başlattığı İran'a yönelik sivil ve askeri alanlara saldırısının üzerinden 10 gün geçti. Bu 10 gün boyunca İran, İsrail'in kritik bölgelerini vurarak cevap verdi. ABD'nin savaşa dahil olmasıyla birlikte gerilim arttı. Hürmüz Boğazı, Basra Körfezi ile Umman Denizi arasında yer alan dar bir su geçididir. Kuzeyinde İran, güneyinde umman ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), doğusunda Umman Denizi ve batısında Basra Körfezi bulunuyor.
HÜRMÜZ BOĞAZI NEDEN ÖNEMLİ?
Basra Körfezi’nin girişinde bulunan Hürmüz Boğazı, dünya enerji güvenliği açısından en kritik deniz geçitlerinden biridir. Orta Doğu’daki petrol ve sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) üretiminin, Umman Denizi ve Hint Okyanusu üzerinden küresel piyasalara ulaşmasını sağlayan bu dar boğaz, enerji tedarik zincirinin merkezi konumundadır.
Dünya genelinde deniz yoluyla taşınan ham petrolün yaklaşık üçte biri Hürmüz Boğazı’ndan geçer. Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, İran, Kuveyt, Irak ve Katar gibi büyük petrol üreticileri, ihracatları için bu boğaza bağımlıdır. Günlük ortalama 20 milyon varil ham petrol ve türev ürünler, özellikle Çin ve diğer Asya ülkelerine ulaşmak üzere buradan sevk edilir. Ayrıca, küresel LNG ticaretinin yaklaşık yüzde 20’si bu rotayı kullanmaktadır.
HÜRMÜZ BOĞAZI KAPATILACAK MI?
İran Meclisi Ulusal Güvenlik Komisyonu Üyesi Kevseri yaptığı açıklamada, "Meclis, Hürmüz Boğazı'nın kapatılması gerektiği sonucuna vardı. Ancak nihai karar Milli Güvenlik Yüksek Konseyi uhdesinde” ifadelerini kullandı. Nihai karar, Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi tarafından alınacak.
HÜRMÜZ BOĞAZI'NIN TARİHSEL ÖNEMİ VE DAHA ÖNCE YAŞANAN KRİZLERİ NELERDİR?
1980-1988 yıllarındaki İran-Irak Savaşı sırasında da boğaz çevresinde tanker saldırıları yaşanmış, ancak su yolu tamamen kapatılmamıştı. 2019’da ise Füceyre açıklarında yaşanan saldırılar, İran ile ABD arasında ciddi gerilim yaratmıştı. Ancak bu, boğazın ilk kez tamamen kapatılması anlamına geliyor.
HÜRMÜZ BOĞAZI'NDAN DOLAYI DÜNYA NEDEN ETKİLENİR?
Körfez ülkelerinden doğrudan petrol ithal etmeyen ülkeler dahi, boğazın kapatılması hâlinde ciddi şekilde etkilenecek. Çünkü küresel arzda yaşanacak keskin bir düşüş, ham petrolün varil fiyatını hızla yükseltecek ve bu da dünya genelinde ekonomik sarsıntılara yol açacak.
Tahran yönetiminin bu adımı atıp atmayacağı veya buna gerçekten muktedir olup olmadığı henüz net değil.
Kaynak: Haber Merkezi
