DenizTemiz Derneği/ TURMEPA ve Garanti BBVA’nın 2021 yılında başlattığı Mavi Nefes Projesi, beşinci yılına girerken Marmara Denizi’ni odağına alan yeni bir bilimsel aşamaya geçti. Burgazada açıklarında gerçekleştirilen ilk deneme dalışıyla, su altı ekosistemini tehdit eden müsilajın temizlenmesine yönelik geliştirilen teknoloji ilk kez sahada test edildi.
İstanbul Üniversitesi öncülüğünde yürütülen çalışmada, deniz tabanı ve su sütununa dair veriler toplanarak projenin bilimsel altyapısı güçlendirildi. Yeni teknoloji, müsilajı hava basıncıyla fiziksel olarak ortamdan uzaklaştırırken, hassas canlılara zarar vermeden temizlik sağlıyor.
“Denizlerin Nefes Alması İçin Birlikteyiz”
Projenin paydaşlarından Garanti BBVA Genel Müdürü Mahmut Akten, Mavi Nefes’in yalnızca bir çevre hareketi değil, sürdürülebilir etkiyi amaçlayan bütüncül bir bilimsel girişim olduğunu vurguladı.
“Yalnızca yüzeyi değil, deniz altını da iyileştirmek için çalışıyoruz. Bu proje, veriye dayalı çözümleriyle sürdürülebilirlik stratejimizin merkezinde yer alıyor,” diyen Akten, müsilajla mücadelede geliştirilen teknolojinin bu sürecin en önemli adımlarından biri olduğunu söyledi.
TURMEPA Yönetim Kurulu Başkanı Şadan Kaptanoğlu da projenin önemine dikkat çekerek, "Okyanuslar ve denizler yaşamın teminatı. Mavi Nefes, bilim, teknoloji ve toplumsal farkındalığı birleştirerek denizlerimize umut oluyor," dedi.
Marmara’nın Ekosistemi İçin Kritik Adım
İstanbul Üniversitesi’nden Doç. Dr. Cem Dalyan ise Marmara Denizi'nin sahip olduğu biyolojik çeşitliliğe dikkat çekerek, "Zostera ve Cymodocea türleri, Gorgon kolonileri gibi su altı ormanları, bu denizin oksijen kaynağı. Onları korumak, Marmara’nın geleceğini korumak demektir" dedi. Dalyan, özellikle Prens Adaları bölgesinin yüksek biyoçeşitliliğiyle ekosistemin kalbini oluşturduğunu belirtti.
Yapılan denemeler, geliştirilen cihazın bu hassas habitatta etkili şekilde çalıştığını ve müsilajın canlılar üzerindeki baskısını azalttığını ortaya koydu.
Beş Yıllık Yolculukta Neler Yapıldı?
Mavi Nefes Projesi, sadece Marmara Denizi ile sınırlı kalmadı. Proje kapsamında bugüne kadar:
-
Marmara Denizi’nde 287 ton,
-
Van Gölü’nde 20 tondan fazla katı atık toplandı.
-
Göcek’te sıvı atık teknesi, 860 bin litre atık toplayarak 6,8 milyon litre deniz suyunun kirlenmesini önledi.
-
Saros Körfezi’nde yapılan 45 dalışta 382 deniz türü tespit edildi.
-
Fethiye-Göcek’te 10 bin deniz çayırı fidesi dikildi, %70 başarı sağlandı.
-
Göcek’te bulunan 2 bin yaşındaki deniz çayırı, Türkiye deniz araştırmaları tarihinde bir ilke imza attı.
Gelecek Nesiller İçin Farkındalık ve Eğitim
Mavi Nefes sadece denizleri değil, insan bilincini de temizlemeyi amaçlıyor.
-
100 binden fazla öğrenci ve
-
5 binden fazla öğretmen,
TURMEPA’nın çevrim içi eğitimleri ve gezici eğitim otobüsü sayesinde çevre bilinci kazandı.
‘Mavi Dedektifler’ programıyla da gençler kendi çevre projelerini geliştirerek, sürdürülebilirliğe katkı sunuyor.
Mavi Nefes Marmara Denizi İyileştirme Projesi Neyi Hedefliyor?
Projenin Marmara’ya odaklanan bu yeni fazı, özellikle Prens Adaları bölgesinde:
-
Müsilajın yıkıcı etkilerinin azaltılması,
-
Tür çeşitliliği üzerindeki etkilerin belirlenmesi ve
-
Bölgeye özgü türlerin envanterinin çıkarılması hedeflerini taşıyor.
Bilimsel temelli bu çalışmalar, sadece Marmara’yı değil, Türkiye’nin deniz ekosistemi politikasını şekillendirecek stratejilerin de temelini oluşturuyor.
