Atsız’ın öğrenim hayatı İstanbul Sultanisi (İstanbul Lisesi) ve Askeri Tıbbiye ile başladı. 1925’te disiplin gerekçesiyle Tıbbiyeden atıldıktan sonra İstanbul Darülfünunu Edebiyat Fakültesi’ne girdi ve Türk dili üzerine uzmanlaştı. Mezuniyetinin ardından Prof. Dr. Fuad Köprülü’nün asistanı oldu ancak siyasi yazıları nedeniyle 1933’te bu görevine son verildi.
Türkçülük Yayıncılığı ve Irkçılık-Turancılık Davası
1930'lu ve 1940'lı yıllarda çıkardığı Atsız Mecmua, Orhun ve Orkun dergileriyle dönemin Türkçü gençliği üzerinde büyük etki bıraktı. II. Dünya Savaşı’nın sonlarına doğru kaleme aldığı açık mektuplarda komünizmi ve dönemin politikalarını eleştirmesi sonucu 1944 Irkçılık-Turancılık Davası’nda yargılandı. 1,5 yıl hapis yattıktan sonra beraat etti.
Ötüken Dergisi ve Son Yılları
1960’lardan itibaren çıkardığı Ötüken dergisi, Atsız’ın fikirlerinin en istikrarlı biçimde yayıldığı mecra oldu. Bu dergideki yazıları nedeniyle tekrar yargılandı ve kısa bir süre cezaevinde kaldı. Sağlık gerekçesiyle cezası affedildi.
Din Anlayışı: Deizm ve Eleştiriler
Atsız, Tanrı’ya inanan ancak dinlerin insan ürünü olduğunu savunan bir deistti. Kur’an’daki bazı ayetleri “insan kaynaklı” bularak eleştirmiş, buna rağmen İslam’ın Türkler için artık millî bir din haline geldiğini ifade etmiştir.
Eserleri ve Edebî Kimliği
Atsız; roman, şiir ve tarih alanlarında onlarca eser kaleme aldı. En bilinen kitapları arasında şunlar yer alıyor:
Bozkurtların Ölümü
Bozkurtlar Diriliyor
Deli Kurt
Ruh Adam
Türk Ülküsü
Yolların Sonu (şiir)
Ölümü ve Mirası
Nihal Atsız, 11 Aralık 1975’te geçirdiği kalp krizi sonucu İstanbul’da hayatını kaybetti. Karacaahmet Mezarlığı’nda defnedilen Atsız için hâlâ anma programları düzenlenmektedir. Hayatı boyunca birçok kesim tarafından “ırkçı”, “faşist” ya da “sapkın” olarak nitelendirilse de, onu bir kahraman ve fikir adamı olarak gören büyük bir kitle de vardır.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
Hüseyin Nihal Atsız kimdir?
Türk yazar, Türkolog, tarihçi ve düşünürdür. Türkçülük ve Turancılık fikirlerinin önde gelen savunucularındandır.
Ne zaman ve nerede doğdu, ne zaman öldü?
12 Ocak 1905’te İstanbul Kadıköy’de doğdu. 11 Aralık 1975’te kalp krizi sonucu hayatını kaybetti.
Siyasi görüşü neydi?
Türkçü ve Turancıydı. Faşist olduğu yönündeki eleştirileri reddetti. Komünizme ve Kemalizm’e karşıydı. Türk-İslam sentezine de mesafeli durdu.
Irkçılık-Turancılık Davası nedir?
1944’te komünizm karşıtı yazıları ve milliyetçi propagandaları nedeniyle açılan davadır. Atsız ve 34 kişi yargılandı. 1,5 yıl tutuklu kaldı, beraat etti.
Dine bakışı nasıldı?
Deistti. Tanrı’ya inanırdı ama Kur’an’ı ve diğer kutsal kitapları eleştirirdi. İslam’ı “Araplara özgü bir din” olarak görse de Türklerin onu millî din haline getirdiğini kabul ederdi.
Hangi eserleri meşhurdur?
En bilinen kitapları:
Bozkurtların Ölümü
Bozkurtlar Diriliyor
Deli Kurt
Ruh Adam
Türk Ülküsü
Ailesi kimlerden oluşuyordu?
Babası Mehmet Nail Bey, kardeşi Nejdet Sançar’dır. İki oğlu vardır: Yağmur Atsız ve Buğra Atsız.
Neden eleştirildi?
Irkçı söylemleri
Yahudi karşıtı yazıları
Kemalizm ve İslam’a yönelik eleştirileri
Dışlayıcı milliyetçilik anlayışı
Mezarı nerededir?
İstanbul, Karacaahmet Mezarlığı’ndadır.