Türkiye’de gayrimenkul alırken sadece evin fiyatı değil, tapu harcı ve emlak komisyonu gibi ek masraflar da dikkate alınmalı. Yasal olarak tapu harcının alıcı ve satıcı arasında eşit paylaşılması gerekirken, pratikte alıcı toplam yüzde 4’lük harcın tamamını üstleniyor. Tapu harcı satış bedeli üzerinden hesaplanması gerekirken, çoğunlukla belediyelerin belirlediği asgari rayiç bedeller üzerinden işlem yapılıyor.
Hazine ve Maliye Bakanlığı, harçların gerçek satış bedeli üzerinden ödenmesi için çalışmalar yürütüyor. Ayrıca, emlak danışmanlarına ödenen komisyonlar da maliyeti artırıyor. Türkiye’de her iki taraf için ayrı ayrı yüzde 2 komisyon talep edilirken, üzerine yüzde 20 KDV de ekleniyor.
Denge Değerleme’nin araştırmasına göre, Türkiye gayrimenkul alım-satım maliyetlerinde dünya ortalamasının altında. 40 ülkeyi kapsayan analizde ortalama işlem maliyeti yüzde 11,7 iken, Türkiye daha düşük seviyede bulunuyor. Gelişmiş ülkelerde bu oran yüzde 10-15 arasında değişirken, Rusya’da yüzde 26,5’e kadar çıkabiliyor.
Bazı ülkelerde alıcı komisyon ödemiyor. Örneğin İngiltere, Kanada, ABD, Avustralya gibi ülkelerde emlakçı ücreti sadece satıcıdan alınıyor. Türkiye’de ise hem alıcı hem satıcı komisyon ödemek zorunda kalıyor.
Araştırmada, tapu döner sermaye harcı gibi cüzi tutarlar ve değer artış kazancı vergisi gibi bazı masraflar dahil edilmedi. Ayrıca, DASK sigortası ve KDV tutarları da çalışmanın kapsamına alınmadı.
Ev alırken bu ek masrafları önceden bilmek, gereksiz harcamaların önüne geçmek için önemli. Gayrimenkul alım-satım sürecinde doğru adımlarla tasarruf etmek mümkün.
