Kocaeli’nin Başiskele ilçesine bağlı Yeniköy Mahallesi’nden geçen Yeniköy Deresi, yıllardır ilk kez tamamen kurudu.
Mahalle sakinleri uzun yıllardır görmedikleri bu durum karşısında şaşkınlık yaşarken, yaklaşık 150 çiftçi üretimlerini ayakta tutmak için uğraş veriyor. Mevsim normallerinin üzerinde seyreden sıcaklıklar, düzensiz yağışlar ve kuraklık hem tarımı hem ekosistemi olumsuz etkilerken, çiftçiler imece usulü sulama yöntemleriyle hayatta kalmaya çalışıyor. Yeraltı sularının daha önce 7-8 metrede bulunurken, şimdi 40-50 metreye çekilmiş olması su krizini derinleştiriyor. Bölgede çiftçilik yapan Ziraat Mühendisi Sedat Acar, “Yeniköy’de yaklaşık 150 çiftçimiz var. Genellikle yaprağı yenilen sebzeler ve bakliyat ürünleri ekiyoruz. Şelale gibi akan dere yaklaşık 2 aydır kurudu. Çoğu çiftçimiz üretimi yarıda bıraktı. Bazıları imece usulü, suyu olanlar olmayanlara veriyor. Ancak bu uzun vadeli bir çözüm değil” dedi. Acar, modern sulama sistemlerine geçişin şart olduğunu vurgulayarak, “Vahşi sulama yöntemlerinden vazgeçip damla veya sprinkler sulama sistemlerine geçmek artık elzem. Tarım ve üretim planlaması yapılmazsa, çok su tüketen ve katma değeri düşük ürünlerin ekilmesi ülkemize zarar verir. Su zengini değil, su fakiri bir ülke yolundayız” ifadelerini kullandı.
Çiftçi sayısının hızla azaldığını belirten Acar, “Köyümüz eskiden yemyeşildi ve İstanbul’a yakınlığıyla ticari üretim çok yoğundu. Şu anda çiftçi sayımız 150’den 20’ye düştü. Gelecek yıl da aynı şekilde giderse, o 20 çiftçimiz de olmayacak. Dere eskiden balıkları, su kaplumbağaları ve su yılanlarını barındırıyordu. Bu ekosistemi geri getirmek kolay değil” diye konuştu.
Su kaynaklarının azalmasıyla birlikte üretimin tehlikeye girdiğini ifade eden Acar, “Gün aşırı sulanması gereken bitkilerimiz var. Sulama olmazsa gıda krizi derinleşir. İmece usulü birbirimize yardım ediyoruz, kuyu açtırıyoruz, damlama sulama ile minimum seviyede sulama yaparak bitkilerin ölmesini engellemeye çalışıyoruz. İnşallah yağışlar olumlu gelir” dedi.
Yeraltı sularının çekildiğine dikkat çeken Acar, “Komşularımızın yüzde 80’i bu dereden sulama yapıyordu. Su kesilince mısır, fasulye gibi birçok ürün kurudu. Alternatif yöntemler, sondaj ve keson kuyular maliyetli ve doğaya zarar veriyor. Her şey yağışa ve doğru su yönetimine bağlı” dedi.
48 yaşındaki çiftçi Ahmet Atak ise, “Sularımız azaldığı için sondaj yapmak zorunda kaldık. İmece usulü sulama ile ürünlerimizi kurtarıyoruz. 48 yaşımda deremizin ilk kez kuruduğunu görüyorum. Eğer komşularım olmasa ürünlerimiz çöpe gidecekti. İnşallah su çıkar ve hep birlikte sevineceğiz” diye konuştu.